Ακούστε το κείμενο που ακολουθεί!
Αφήγηση: Ελένη Νασιάκου.
Η πλατεία Ελευθερίας είναι η κεντρική πλατεία της Καρδίτσας από το 1881, όταν η Θεσσαλία ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος. Ως τότε ήταν η «πλατεία της αγοράς», χρήση που διατήρησε μέχρι την κατασκευή της Δημοτικής Αγοράς, το 1930, ενώ παράλληλα φιλοξενούσε ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως οι παραστάσεις του Καραγκιόζη, οι συναυλίες της Φιλαρμονικής και ο υπαίθριος κινηματογράφος. Η διαμόρφωσή της με τις πολύτοξες στοές των καταστημάτων, οφείλεται στο πολεοδομικό σχέδιο του 1882. Την πλατεία διέσχιζε ο μεγαλύτερος και κεντρικότερος δρόμος της πόλης, η «μεγάλη Οδός», γνωστή για δεκαετίες ως οδός Λαρίσης, καθώς οδηγούσε στην πρωτεύουσα της θεσσαλικής περιφέρειας (σημερινή Τερτίπη).
Στη δεκαετία του ’30 ο Δήμος αποφάσισε την ασφαλτόστρωσή της, με αποτέλεσμα τα δέντρα να αντικατασταθούν από πρασιές. Το 1946 οι πρασιές περιορίστηκαν κατά μήκος της Τερτίπη και φράχτηκαν με σιδερένια κιγκλιδώματα. Στη δεκαετία του ‘70 η οδός Τερτίπη πεζοδρομήθηκε και στη βόρεια πλευρά της τοποθετήθηκαν οι «Μούσες»,
τέσσερα αρχαιοπρεπή γυναικεία αγάλματα που βρίσκονταν από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 στον κεντρικό διάδρομο του Παυσιλύπου. Τότε κατασκευάστηκε και το πρώτο σιντριβάνι.
Η σημερινή όψη της πλατείας χαρακτηρίζεται από το νέο σιντριβάνι, ένα σύγχρονο έργο της Νέλλας Γκόλλαντα από γρανίτη και ατσάλι (2005),
Το συντριβάνι με τα εγχάρακτα μοτίβα από τον νεολιθικό πολιτισμό.
και τον μπρούντζινο έφιππο ανδριάντα του Γεωργίου Καραϊσκάκη, έργο της γλύπτριας Νικολίτσας Λεοντή (2018).
Ο έφιππος ανδριάντας του Γεωργίου Καραϊσκάκη στην Πλατεία Ελευθερίας στο κέντρο της πόλης.
Ήξερες ότι…
- τη νύχτα της 18ης Αυγούστου 1881, λίγες ώρες μετά την ειρηνική παράδοση της πόλης από τις οθωμανικές αρχές στον ελληνικό στρατό, όλα τα ξύλινα καταστήματα της αγοράς αποτεφρώθηκαν από πυρκαγιά που ξέσπασε τυχαία;
- οι λεγόμενες «Μούσες» είναι από τα πρώτα δημόσια γλυπτά από τσιμέντο σε πανελλήνια κλίμακα και είχαν τοποθετηθεί αρχικά στην πλατεία Ομονοίας στη δεκαετία του 1930;
- Τα σύμβολα που είναι χαραγμένα πάνω στο σιντριβάνι προέρχονται από τον νεολιθικό πολιτισμό;
Τι άλλο αξίζει να προσέξεις στην πλατεία;
- Το κτήριο με την πολύτοξη στοά στο ισόγειο, στη δυτική πλευρά της. Στα τέλη του 19οαιώνα στέγαζε το μεγαλύτερο ξενοδοχείο της πόλης, το «Ωραία Ελλάς» (σημερινή Alpha Bank). Ανακαινίστηκε το 1940 για να στεγάσει στον όροφο το ιστορικό «Πάλλας», το μοναδικό τότε κινηματοθέατρο της πόλης, ενώ στο ισόγειο λειτουργούσαν καφενείο και μπαρ-εστιατόριο πολυτελείας.
- Το κομψό μπαλκονάκι από χυτοσίδηρο, στη συμβολή των οδών Υψηλάντου και Πλαστήρα, επί της Υψηλάντου. Αν το παρατηρήσεις θα ανακαλύψεις ότι η χρονολογία κατασκευής του είναι το 1886.
- Το άγαλμα της μούσας της ιστορίας Κλειούς, το οποίο ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα γιατί καθαρίστηκε το 2018 από το Μουσείο Πόλης.
Ιστορικές πηγές – ντοκουμέντα.
Περισσότερα για τις «Μούσες»…
Κατασκευάστηκαν από το «Σωματείον των Ελλήνων Γλυπτών» το 1932, όταν ο Δήμος Αθηναίων αποφάσισε να αναμορφώσει την πλατεία Ομονοίας με την ευκαιρία της κατασκευής του υπόγειου ηλεκτρικού (ΗΣΑΠ) και της ανάγκης κάλυψης του απαιτούμενου εξαερισμού του χώρου. Η παραγγελία περιλάμβανε 12 αγάλματα, των εννέα Μουσών και των τριών Χαρίτων, από λευκό τσιμέντο, σε καθένα από τα οποία εργάστηκαν δύο γλύπτες. Τελικά στην πλατεία τοποθετήθηκαν μόνο οκτώ γλυπτά, λόγω της τροποποίησης του αρχικού σχεδίου της. Αποσύρθηκαν το 1937. Τέσσερα από τα αγάλματα μεταφέρθηκαν στην Καρδίτσα στα μέσα της δεκαετίας του 1950 επί δημαρχίας Βάϊου Τζέλλα. Από τα υπόλοιπα, ορισμένα καταστράφηκαν ενώ τέσσερα έχουν εντοπιστεί στη Θήβα, στις Καρυές Λακωνίας και στα Κατάπολα Αμοργού.
Η Μούσα Θάλεια, μπροστά στην Εθνική Τράπεζα.
Η κεντρική πλατεία το 1925 μέσα από δύο δημοσιεύματα εφημερίδων.
Εφημερίς Θεσσαλική Φωνή, έτος 2ο, αρ. φ. 359, 27-8-1925
Η εβδομαδιαία αγορά
Εάν καθήση κανείς να απαριθμήση τασ ασχήμιας, τας οποίας παρουσιάζει η πόλις μας εκάστην Τετάρτην, ημέραν της εβδομαδιαίας αγοράς, ωρισμένως Δε θα δονηθή, διότι έχει τόσα αδιόρθωτα χάλια. Όλαι αι οδοί είναι μεταβελημέναι εις αγοράς. Όλοι πωλούν όπου να είναι. Δεν έχει ωρισθή ένα μέρος εις το οποίον να γίνεται η αγορά ωρισμένων ειδών. Ασφαλώς εάν κανείς ξένος επισκευθήν τοιαύτην ημέραν την πόλιν μας, θα σχηματίση αμέσως την ιδέαν ότι είμεθα ακόμη βάρβαροι και απολίτιστοι, ότι δεν ζώμεν εις τον 20ον αιώνα. Ιδίως χθες με τον πνέοντα καυστικότατον λίβαν, με τη σκόνη, η οποία ως μελανόν νέφος ήπτατο άνωθεν της πόλεως, η πόλις εσυχαίνετι αυτή εαυτήν.
Εφημερίς Θεσσαλική Φωνή, έτος 2ο, αρ. φ. 464, 10-12-1925
Η πλατεία
Δεν θα ευρεθή κανείς αρμόδιος να εξαλείψη την ασχήμιαν την μαστίζουσαν εκάστην Τετάρτην την πλατείαν «Ελευθερίας» εκ της εκθέσεως προς πώλησιν υφασμάτων, σινδονιών και πτηνών; Νομίζομεν ότι η πλατεία, και δη η μόνη κεντρική τοιαύτη, δεν πρέπει να χρησιμεύη, ως τόπος αγοράς! Ας ορισθή εν άλλο μέρος, κατάλληλον προς τον σκοπόν τούτον.
| Κείμενα: Φωτεινή Λέκκα – Δημιουργία: Μιχαήλ Παπαντώνης |
 |
| Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0 (CC-BY-NC-SA) |
