Ακούστε το κείμενο που ακολουθεί!
Αφήγηση: Ελένη Νασιάκου.
Η Μητρόπολη της Καρδίτσας είναι αφιερωμένη στους αγίους Κωνσταντίνο & Ελένη και βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, στη συνοικία Βαρούσι. Είναι ένα μεγαλοπρεπές λιθόκτιστο κτήριο, στον αρχιτεκτονικό τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδή με τρούλο. Θεμελιώθηκε το 1889 για να αντικαταστήσει πλίθινο μικρό κτίσμα της ύστερης Τουρκοκρατίας. Ολοκληρώθηκε, μετά από πολλές περιπέτειες και καθυστερήσεις γύρω στα 1910. Οι εικόνες του μαρμάρινου τέμπλου φιλοτεχνήθηκαν στη δεκαετία του 1910 από τον σαμαριναίο ζωγράφο, αγιογράφο και φωτογράφο Ν. Δόντα, τον βολιώτη θαλασσογράφο Ιω. Πούλακα και τον αγιορείτη μοναχό Ιω. Μαυρόπουλο.
Ο ναός πήρε τη σημερινή πολυτελή όψη του μετά το 1924, όταν ανέλαβε τη Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδας και Φαναριοφερσάλων ο Ιεζεκιήλ: ο τρούλος αγιογραφήθηκε από τον Ν. Δόντα, οι μεγάλες κάθετες επιφάνειες ζωγραφίστηκαν με διακοσμητικά μοτίβα από τον Ν. Ιωάννου, ενώ τοποθετήθηκαν περίτεχνα προσκυνητάρια, καμπάνες, ρολόι – το πρώτο δημόσιο της πόλης – και προστέθηκαν τα τέσσερα παρεκκλήσια.
Εκτός από έργα του Ν. Δόντα, ο ναός φιλοξενεί και έργα του άλλου μεγάλου Καρδιτσιώτη ζωγράφου, επίσης με καταγωγή από τη Σαμαρίνα, Δημήτρη Γιολδάση: είναι οι οκτώ μεγάλες συνθέσεις στις κεραίες του σταυρού και το ψηφιδωτό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο υπέρθυρο (1947-1950). Ο περίβολος του ναού φιλοξενεί το ηρώο των πεσόντων, προτομές ηρώων καθώς και τον τάφο και την προτομή του μητροπολίτη Ιεζεκιήλ.
Ήξερες ότι …
- προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα για την ανέγερση του ναού, ο δήμαρχος Χρήστος Λάππας το 1888 επέβαλε φόρο 50 λεπτών σε κάθε αγοραπωλησία ζώου που πραγματοποιούνταν στην πόλη;
- το ρολόι που βρίσκεται στο κωδωνοστάσιο παραγγέλθηκε στη Γερμανία και οι 4 καμπάνες στη Βενετία το 1925;
- Στην τοιχοποιία του ναού χρησιμοποιήθηκαν πολλές λαξεμένες πέτρες που μεταφέρθηκαν από κτήρια της αρχαίας Μητρόπολης;
Τι άλλο σχετικό μπορείς να δεις στην πόλη;
- Στο ισόγειο του Μουσείου Πόλης εκτίθεται μία βόμβα που έπεσε στους γερμανικούς βομβαρδισμούς του 1941 μπροστά στο μητροπολιτικό μέγαρο και ο Ιεζεκιήλ μετέτρεψε σε πολυέλαιο που κρέμασε στον νάρθηκα του ναού.
- Στον 1ο όροφο της Δημοτικής Πινακοθήκης Καρδίτσας εκτίθεται ένας σημαντικός αριθμός έργων του Δ. Γιολδάση.
- Αγιογραφίες του Ν. Δόντα από τη δεκαετία του 1930 μπορούμε να δούμε στο ναό της Ευαγγελίστριας αλλά και σε άλλους ναούς συνοικιών της Καρδίτσας, όπως ο Άγιος Νικόλαος και η Αγία Παρασκευή.
- Μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω, πάνω στον ίδιο δρόμο που φέρει το όνομα του Ιεζεκιήλ, βρίσκεται το μέγαρο της Επισκοπής, κτήριο του 1910 και έδρα της μητρόπολης με ενέργειες του Ιεζεκιήλ από τη δεκαετία του 1920.
Ιστορικές πηγές – ντοκουμέντα.
Πώς είδε τον Άγιο Κωνσταντίνο ένας δημοσιογράφος το 1896.
Εφημερίς Καρδίτσα, έτος 2ο, αρ. φ. 474, 15-4-1934
Πώς είδε την Καρδίτσαν ένας δημοσιογράφος τω 1896. Ο τεράστιος ναός της Καρδίτσης… χωρεί ολόκληρος η πολίχνη εντός αυτού.
Δημοσιεύομεν σήμερον το υπόλοιπον μέρος του άρθρου του προ 40ετίας επισκεφθέντος την πόλιν μας δημοσιογράφου κ. Φιλαδελφέως, του οποίου το πρώτον μέρος εδημοσιεύσαμεν προχθές.
Ελησμόνησα εν τοις περί Καρδίτσης ν’ αναφέρω το σπουδαιότατον έργον και οικοδομικόν επιχείρημα, όπερ προώριστε να καταλάβη θέσιν εφάμιλλον προς τον Πύργον της Βαβέλ, το κολοσσιαίον της Ρώμης, τον καθεδρικόν ναόν της Κολωνίας και τον Πύργον Άιφελ… Πρόκειται περί του ναού του ανεγειρομένου εν Καρδίτση αν και ορθώτερον θα ήτο να είπη τις περί του ναού εν ω ενοικοδομείται η Καρδίτσα, τοσούτον τεράστιος είναι και τοσούτον καταπληκτικώς δυσανάλογος προς αυτήν η μικρά πολίχνη!… Αν δεν γνωρίζη τις τον προορισμόν του κτιρίου θα εκλάβη τούτο ως είδος φρουρίου ή τείχος της πόλεως. Τουλάχιστον εις το μέλλον δύναται εν στιγμή ανάγκης ολόκληρος η πολίχνη συν γυναιξί και τέκνοις με τα σκεύη και κτήνη ομού να καταφύγη και ζητήση άσυλον εντός των πελωρίων τειχών του ναού, όστις αμφιβάλλω εάν ποτέ στεγασθή… Φοβούμαι ότι θα πάθη ότι ο ναός του Διδυμαίου Απόλλωνος, το πάλαι εν Αλικαρνασσώ, ον έκτισαν τοσούτον πελώριον τας διαστάσεις, ώστε κατέστη αδύνατον έπειτα να στεγάσωσιν άνωθεν και ούτω έμεινεν ως ερείπιον μέχρις ου τον έκαυσεν ο βασιλεύς των Περσών κατά τινα εις αυτόν εισβολήν. Εις εκ των καλλίστων ειρηνοδικών του κράτους είναι και ο εν Καρδίτση κ. Γκέλης. Ανήρ θαυμαστού ήθους, γλύκύτατος, προσηνέστατος, δικαιότατος δε. Δεν ηκούσθη παρ’ ουδενός ποτέ κατ’ αυτού παράπονον. Η καρδία της Καρδίτσης είναι εις νέος ιατρός, ο ενθουσιώδης πατριωτικότατος κ. Ν. Ευαγγελόπουλος, η ζωή της πολίχνης. Τον είχον γνωρίσει εν Παρισίοις σπουδαστήν, πρώτην δε φοράν έκτοτε συνηντήθημεν επί της πλατείας της Θεσσαλικής πόλεως, όπου μετέρχεται τον ιατρόν. Οία χαρά και αγαλίασις επί τη συναντήσει! Από εκείνης της στιγμής η Καρδίτσα μοι εφάνη άλλη αντ’ άλλης. Τα πεζοδρόμια της εκαθαρίσθησαν, αι οδοί εξωμαλύνθησαν, τα δένδρα ανέλαμψαν θαλερώτερον, αι οικίαι εμεγενθύνθησαν και ταύτα πάντα δια να πιστωθή άπαξ ότι τα πάντα είναι υποκειμενικά, πολλάκις δε η εντύπωσις μιας πόλεως δεν εξαρτάται διόλου από την ιδίαν, αλλ’ από την διάθεσίν σας, καθ’ ην ώραν την βλέπετε. Εις καλός φίλος, μία ευχάριστος συντροφία, σας καθιστώσι Παρίσι και την πενιχράν ταύτην Πολίχνην. Έσωσας την Καρδίτσαν τω έλεγον επανειλημμένως κατόπιν, εάν δε σε συνήντων θα έσπευδον να φύγω ως εκ της κολάσεως. Τόσον μοι εφάνη θλιβερά και μονότονος!…
Μια περιγραφή του περιβάλλοντα χώρου του ναού το 1929.
Εφημερίς Θεσσαλική Φωνή, έτος 5ο, αρ. φ. 1680, 19-5-1929
Ο περίβολος του Αγίου Κωνσταντίνου: Μας πληροφορούν ότι ο φύλαξ του περιβόλου του Αγίου Κωνσταντίνου συλλαμβάνει τα διερχόμενα εκείθεν αρνάκια και άλλα ζώα και απαιτεί παρά των κατόχων πληρωμήν χρηματικών ποσών. Συγκεκριμένως συνέλαβε δύο αρνάκια του κρεοπώλου κ. Μελά παρά του οποίου έλαβε δραχ. 150 δια την απελευθέρωσίν των. Εναντίον του φύλακος υπεβλήθη υπό του κ. Μελά μήνυσις. Καλόν είναι να γνωρίσουν οι αρμόδιοι προς το κοινόν εάν έχει δικαίωμα ο φύλαξ να εισπράττη 75 δραχμάς δι’ έκαστον εισερχόμενον εντός του περιβόλου αρνάκι και πότε καθιερώθη τούτο.
| Κείμενα: Φωτεινή Λέκκα – Δημιουργία: Μιχαήλ Παπαντώνης |
 |
| Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0 (CC-BY-NC-SA) |
